17 maja 2018
Zesłaniec-katorżnik, dokumentalista kultur ginących ludów Dalekiego Wschodu, pierwszy nowoczesny badacz kultury ludowej Podtatrza, zasłużony dla Muzeum Tatrzańskiego, inicjator ,,Rocznika Podhalańskiego” – pierwszego naukowego cza¬so¬pisma regionalnego, utalentowany samouk bez tytułów naukowych, cieszący się uznaniem środowisk akademickich, wybitny etnograf i muzealnik – Bronisław Piłsudski, którego dokonania zostawały w cieniu zasług dziejowych jego brata Józefa – twórcy Legionów i pierwszego Marszałka Polski. W latach PRL-u skazany na zapomnienie, tym czasem znany i ceniony w świecie. Urodził się 1866 r. w Zułowie na Wileńszczyźnie i wzrastał w patriotycznej atmosferze rodzinnego dworu. Zamieszany w spisek na życie cara, w r. 1887 został skazany na katorgę na Sachalinie. Zbliżył się do tubylczych, ludów, zwłaszcza Ajnów należących do paleoazjatyckiej grupy językowej, trudniących się łowiectwem i zbieractwem. Jako jedyny na świecie nauczył się ich mowy. Nauczył ich solić ryby, uprawiać rośliny, był ich opiekunem, lekarzem, tłumaczem i obrońcą. Badał też Ajnów mieszkających na podległej Japonii wyspie Hokkaido. Zapisywał podania, legendy, bajki i pieśni, opisywał wierzenia i obyczaje. Ułożył słownik gwar języka Ajnów. Na woskowych wałkach fonograficznych zapisał ich mowę i śpiew, wykonał 300 dokumentalnych zdjęć fotograficznych. Prowadził więc tę dokumentacje wykorzystując nowoczesne środki audialne i wizualne. Gromadził kolekcję okazów etnograficznych o wartości muzealnej, a także publikował wyniki badań. Był ceniony i kochany przez ten zagrożony przez Rosjan na Sachalinie i przez Japończyków na Hokkaido, ginący lud. Zasłużył sobie na miano przyjaciela ludzkości, bo kto ratuje od zapomnienia choć cząstkę kultury, ratuje całą ludzkość.
W sierpniu 1906 r. przez Pacyfik, Amerykę, Atlantyk i Europę zachodnią, przybył do kraju. Osiadł w Galicji. Galicyjski okres życia Bronisława nacechowany jest aktywnością naukowo-organizacyjną na gruncie zakopiańskim. Utworzył tu Sekcję Ludoznawczą, która gromadziła bibliotekę i zbiory etnograficzne z Podhala dla istniejącego już Muzeum Tatrzańskim. Miał poparcie wybitnych uczonych środowiska lwowskiego i krakowskiego. Współpracował z Akademia Umiejętności w Krakowie. Jan Rozwadowski, językoznawca, prezes Akademii Umiejętności w Krakowie zredagował folklorystyczne i językowe materiały ze studiów Piłsudskiego nad Ajnami i wydał je w anglojęzycznej książce nakładem Akademii.
W związku z wybuchem wielkiej wojny w 1914 r. jako poddany rosyjski, musiał opuścić Zakopane i udał się do Szwajcarii skąd przeniósł się do Paryża. Tu działał w Komitecie Narodowym Polskim jako przedstawiciel Litwy. Zmarł śmiercią tragiczną tonąc w Sekwanie 17 maja 1918 r. 29 maja po egzekwiach w katedrze Notre Dame na cmentarz polski Montmorency odbył się pogrzeb. Pośród kilku upamiętnień Bronisława Piłsudskiego na świecie warto wymienić jego symboliczny grób na Cmentarzu zasłużonych ,,na Pęksowym Brzyzku” w Zakopanem, ufundowany w 2000 r. i poświęcony przy okazji międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
