Czapski, malarz codzienności – dyskusja wokół książki

Rozmowa z Murielle Gagnebin, autorką drugiej książki poświęconej Józefowi Czapskiemu, z udziałem historyka sztuki, psychoanalityka, filozofa sztuki i znawcy piśmiennictwa.

Pierwsza książka miała podtytuł „ręka i przestrzeń” i podkreślała, w jaki sposób Czapski rozumiał i przedstawiał malarstwo w swoich refleksjach estetycznych. Wydana w 1974 roku publikacja, dziś całkowicie wyczerpana, miała zostać wznowiona i uzupełniona, ponieważ Czapski powrócił do malarstwa i malował do 1992 roku.
Nowa książka, Czapski, peintre du quotidien, opisuje dwudziestoletnią pracą malarza, w tym między innymi dwa dramatyczne kryzysy ślepoty, które paradoksalnie pozwoliły mu stworzyć kilka arcydzieł.

Tym razem Murielle Gagnebin zmierzyła się z dziełem Czapskiego w ujęciu filozoficznym i psychoanalitycznym. Odnajdujemy to metafizyczne poszukiwanie, które ożywia postacie Czapskiego, a które tak często zmagają się z wewnętrznym głosem. Ta swoista intymność rozumiana w porządku filozoficznym, poprzez pytania o podwójność, drugie ja, rozwinięcie podświadomości, otwiera nas na porządek psychonalityczny, ukazując tym samym problem niereprezentowalności i tworzenia.

Książka zawiera 80 kolorowych ilustracji, które ukazują Paryż i jego przedmieścia z kawiarenkami, teatrami, dworcowymi poczekalniami. Emocje malarza ukazują się w kontekście życia codziennego, z jego radościami i cierpieniami. Ponadto publikacja obejmuje 40 rysunków aktorów (Madeleine Renaud, M. Lonsdale, Roger Blin, J. Serreau, M. Eyraud) oraz portrety francuskich i polskich myślicieli lat 50. i 80., takich jak Raymond Aron, Gabriel Marcel, Daniel Halevy, Andréé Malraux, François Mauriac, Alexander Wat, Sławomir Mrożek, Witold Małcużyński i inni.