Od kolekcji do muzeów. Kolekcjonerstwo i mediacja kulturowa w czasach Feliksa Jasieńskiego

Liczba miejsc jest ograniczona, obowiązują zapisy. Wyłącznie potwierdzenie zapisu w ramach limitu miejsc uprawnia do wejścia na konferencję.

Międzynarodowa konferencja o charakterze interdyscyplinarnym, organizowana z okazji przypadającej w 2020 r. rocznicy stulecia donacji kolekcji Feliksa Jasieńskiego na rzecz Muzeum Narodowego w Krakowie.

Licząca ponad 15.000 obiektów kolekcja Jasieńskiego, zgromadzona na przełomie XIX i XX wieku, obejmuje nowoczesne malarstwo, rzeźbę i grafikę polską oraz francuską, sztukę Dalekiego i Bliskiego Wschodu, w tym drzeworyty, malarstwo i rzemiosło artystyczne japońskie, kobierce i tkaniny orientalne, pasy polskie. Zbiory, odzwierciedlające pasję Jasieńskiego dla europejskiej sztuki awangardowej i dawnej sztuki orientalnej, dorównują kolekcjom zgromadzonym przez Jacquesa Douceta czy Charlesa Langa Freera. Specyfiką  zainteresowań Jasieński bliski był kręgom europejskich amatorów i mecenasów sztuki, współpracujących z instytucjami muzealnymi, takich jak Raymond Koechlin, Jules Maciet, Justus Brinckmann czy Ferenc Hopp.

Jako kolekcjoner i “działacz artystyczny” wyróżniał się niezwykłym rozmachem i nowoczesnym podejściem do kwestii struktury zbiorów, zwłaszcza jeśli chodzi o ich zakres. Zainteresowany malarstwem i rzeźbą, gromadził także dzieła wykraczające poza tradycyjnie rozumiane kanony estetyczne i geograficzne: sztukę ludową, rzemiosło artystyczne i sztukę pozaeuropejską. Równocześnie nie ustawał w wysiłkach na rzecz udostępnienia swojej kolekcji szerokiej publiczności. Organizował wystawy, konferencje i inne wydarzenia o charakterze edukacyjnym, których ukoronowaniem stało się przekazanie całości jego zbiorów Muzeum Narodowemu w Krakowie.

Konferencja ma przedstawić nowe spojrzenie na działalność całego pokolenia kolekcjonerów-„pośredników kulturowych”, także tych z Europy Środkowej, którego Jasieński był przedstawicielem. Udział badaczy reprezentujących różne kraje i dyscypliny pozwoli wyjść poza narracje narodowe, zgodnie z teorią horyzontalnej historii sztuki, a także uzupełnić geografię transkulturową Europy, zamkniętą nadal w strefie relacji zachodnioeuropejskich.

Wykład inauguracyjny wygłosi prof. Krzysztof Pomian

Profesor Krzysztof Pomian (ur. w 1934 r. w Warszawie), filozof, historyk, eseista. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1965 r. obronił doktorat z filozofii, a następnie habilitował się. Usunięty ze stanowiska adiunkta w Katedrze Historii Filozofii Nowożytnej UW za publiczną krytykę władz PRL przez trzy lata pracował w Bibliotece Narodowej. W 1973 r. wyjechał na stypendium do Centre National de la Recherche Scientifique w Paryżu, gdzie w 1984 został profesorem. Równolegle wykładał m.in. w École des hautes études en sciences sociales (EHESS), École du Louvre, Université de Genève. W 2001 r. objął funkcję dyrektora naukowego Muzeum Europy w Brukseli. W 2017 r. został uhonorowany Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za interdyscyplinarne badania w zakresie filozofii sztuki oraz filozofii i historii kultury europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem pionierskich badań nad dziejami kolekcjonerstwa oraz wpływu nauki i sztuki na rozwój kultury europejskiej.

Autor ponad stu publikacji tłumaczonych na wiele języków, m.in.: Les archives: du Trésor des Chartes au Caran (1980), L’ordre du temps (1984), Collectionneurs, amateurs et curieux: Paris, Venise XVIe-XVIIIe siècles (1987), L’Europe et ses nations (1990), Des saintes reliques à l’art moderne. Venise-Chicago, XIIIᵉ-XXᵉ siècle (2003), Le musée, une histoire mondiale, tome I: Du trésor au musée (2020), Le musée, une histoire mondiale, tome II: L’ancrage européen, 1789-1850 (2021).

zdjecie: dr Ewa Bobrowska

Organizatorzy

Centre de civilisation polonaise Sorbonne-Université, Paris

Polish Institute of World Art Studies, Varsovie

Saprat (Savoirs et pratiques du Moyen Âge à l’époque contemporaine), Ecole pratique des hautes études – PSL

Institut Polonais, Paris

Académie Polonaise des Sciences, Centre Scientifique à Paris

Partnerzy

Musée national de Cracovie

Le Chapitre du Prix « Feliks Jasieński. Le collectionnisme – recherche et popularisation », Varsovie-Cracovie

Koordynacja projektu

Ewa Bobrowska, Rossella Froissart, Agnieszka Kluczewska-Wójcik

Komitet Naukowy

Rossella Froissart (Saprat, EPHE – PSL) ; Agnieszka Kluczewska-Wójcik, (Polish Institute of World Art Studies, Varsovie) ; Ewa Bobrowska (chercheuse indépendante et Terra Foundation for American Art, Paris) ; Magdalena Sajdak (Centre scientifique de l’Académie polonaise des sciences, Paris) ; Iwona Pugacewicz (Centre de civilisation polonaise, Sorbonne-Université) ; Anna Biłos (Institut Polonais, Paris) ; Jerzy Malinowski (Polish Institute of World Art Studies, Varsovie) ; Adam Knapik (Centre scientifique de l’Académie polonaise des sciences, Paris) ; Natalia Pstrąg (Centre scientifique de l’Académie polonaise des sciences, Paris) ; Anna Ciesielska-Ribard (Centre de civilisation polonaise, Sorbonne-Université).

Transmisję na żywo można śledzić na kanale YouTube Stacji:  https://www.youtube.com/watch?v=JLM0BfgUc4w .