Realizacja dwóch pierwszych w Unii Europejskiej transnarodowych szkolnych podręczników do nauczania historii, francusko-niemieckiego „Histoire-Geschichte” (2006-2011) oraz polsko-niemieckiego „Europa. Nasza historia / Europa – Unsere Geschichte” (2008-2020) była możliwa dzięki ścisłej współpracy środowisk naukowych i rządów trzech państw UE, które również w innych dziedzinach współpracują w ramach tzw. Trójkąta Weimarskiego. Inne realizowane w Europie i na świecie podręcznikowe projekty bi- lub multilateralne mają głównie charakter materiałów pomocniczych w nauczaniu szkolnym. Jednym z najważniejszych i najbardziej udanych jest „Joint History Project” zrealizowany w latach 1999-2019, obejmujący 13 państw regionu Europy Południowo-Wschodniej. Wszystkie te projekty łączy proces pojednania pomiędzy narodami i państwami, których wzajemne relacje charakteryzuje trudna i dramatyczna przeszłość.

Konferencja „Przeszłość dla przyszłości: Jakiego podręcznika do historii potrzebują Europa w XXI w.?” była kolejnym spotkaniem historyków-akademików oraz nauczycieli historii w ramach zainicjowanego przez Leibniz-Institut für Bildungsmedien | Georg-Eckert-Institut projektu European Forum for Reconciliation and Cooperation in History and Social Sciences Education, zrzeszającego inicjatywy bi- lub multilateralne, w tym komisje podręcznikowe i komisje historyków, działające na rzecz dialogu podręcznikowego. Paryska konferencja została poświęcona podsumowaniu doświadczeń z realizacji wyżej wspomnianych projektów: francusko-niemieckiego i polsko-niemieckiego podręczników do historii, a także innych przedsięwzięć zmierzających do opracowania transnarodowych materiałów do nauczania historii. Refleksji poddano zarówno sposoby narracji o historii Europy w podręcznikach transnarodowych, jak i efekty ich zastosowania w dydaktyce historii na szkolnym poziomie nauczania w różnych krajach Unii Europejskiej.

Istotne problemy, które poddano pod dyskusję, to m.in. obszary kulturowe w dziejach Europy, sposoby przedstawienia ich w europejskich podręcznikach oraz rola wieloetnicznych obszarów przygranicznych („Regiony, które łączą i dzielą”) w kontekście tzw. histoire croisée lub Verflechtungsgeschichte różnych części Europy.
Uczestnicy konferencji wskazywali także możliwe pola współpracy wykraczające poza obszar państw UE. Wojna prowadzona przez Federację Rosyjską przeciwko Ukrainie oraz negocjacje na temat członkostwa Ukrainy w UE spowodowały konieczność dyskusji nad szansami stworzenia projektu, którego celem byłoby opracowanie materiałów do nauczania historii Ukrainy w szerszym kontekście historii Europy i ich wykorzystania w praktyce szkolnej zarówno w Ukrainie, jak i państwach UE.

Uczestnikami dwudniowej konferencji byli zaproszeni ambasadorowie Polski, Niemiec i Francji przy UNESCO, historycy, przedstawiciele nauk społecznych, public intelectuals, nauczyciele z Niemiec, Polski i Francji pracujący na co dzień z podręcznikami francusko-niemieckim i polsko-niemieckim, a także osoby związane ze światem polityki i dyplomacji kulturowej, które pozostają zaangażowane w różne transnarodowe projekty materiałów do nauczania historii.

Organizatorzy:
PAN Stacja Naukowa w Paryżu
Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie
Leibniz-Institut für Bildungsmedien | Georg-Eckert-Institut w Brunszwiku
Institut des sciences sociales du politique (CNRS-Université Paris Nanterre- ENS Paris-Saclay)

Partnerzy:
Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej

Termin konferencji: 15-16 września 2022
Miejsce konferencji: Stacja Naukowa Polskiej Akademii Nauk w Paryżu
Języki konferencji: polski, francuski, niemiecki