W środę 24 kwietnia 2024 roku w godzinach wieczornych odbył się pierwszy wykład w ramach cyklu „Spotkań z nauką”, organizowanych przez Polską Akademię Nauk Stację Naukową w Paryżu. Tematem spotkania, prowadzonego merytorycznie przez dr. Dariusza Długosza (Luwr), były „Tajemnice rękopisów z Qumran – archeologia Khirbet Qumran w Paryżu”. Wydarzenie zostało objęte patronatem ambasadora RP we Francji, Pana Jana Emeryka Rościszewskiego, oraz opieką naukową prof. André Lemaire’a, dyrektora studiów uczelni École Pratique des Hautes Études.

Wykład stanowił kompletną prezentację francuskich kolekcji archeologii i biblijnych rękopisów Qumran, tzw. zwojów znad Morza Martwego. Jak zaznaczył dr Dariusz Długosz – jest to jeden z najbardziej reprezentatywnych zbiorów na  świecie.

Całkowita liczba odnalezionych manuskryptów wynosi około 900. Naukowcy zakładają, że liczba ta była pierwotnie większa, jednak na przestrzeni wieków część rękopisów uległa zniszczeniu przez nieodpowiednie warunki. W łącznie jedenastu grotach odkryto ok. 200 najstarszych rękopisów Biblii Hebrajskiej Starego Testamentu, datowanych na okres od III w. p.n.e. do I w. n.e. Wszystkie odkryte rękopisy z Qumran opublikowano w liczącej 40 tomów oksfordzkiej serii „Discoveries in the Judaean Desert”.

Jak w swoim wystąpieniu zaznaczył dr Długosz, jednymi z najistotniejszych przedmiotów kolekcji Departamentu Starożytności Orientalnych Luwru znad Morza Martwego są:

  • naczynie z pokrywą do przechowywania zwojów biblijnych,
  • fragment lnianej tkaniny, w którą rękopisy były zawijane,
  • wierne kopie (faksymile) jedynego rękopisu na blasze miedzianej tzw. Zwoju Miedzianego (3Q15).

Aktualnie dwa z trzech wyżej wymienionych obiektów – naczynie na zwój biblijny i faksymile Zwoju Miedzianego – znajdują się w magazynie ze względu na prace trwające w muzealnych w salach. Ich powrót planowany jest na 2025 rok. W zbiorach Muzeum Biblii i Ziemi Świętej znajdują się natomiast dwa naczynia służące do przechowywania rękopisów biblijnych i niewielki fragment rękopisu Psałterza z I w. n.e. pochodzący prawdopodobnie z groty nr 4 w Qumrân (lub Nahal Hever).

Omawiając zwoje znad Morza Martwego i historię ich badań, nie sposób pominąć wkładu i zasług Józefa Tadeusza Milika (1922-2006), które stawiają go wśród twórców kumranologii, a także prof. André Lemaire’a – francuskiego historyka, filologa, eksperta epigrafii biblijnej i zachodnio-semickiej o międzynarodowej renomie.

Wszystkich zainteresowanych rękopisami z Qumran zapraszamy do Muzeum Luwru, Muzeum Biblii i Ziemi Świętej (Instytut Katolicki) i Biblioteki Narodowej (BnF), gdzie można je zobaczyć.

„Spotkania z nauką” to seria wykładów o tematyce popularnonaukowej organizowana w 2024 roku przez Polską Akademię Nauk Stację Naukową w Paryżu. Jej celem jest upowszechnienie osiągnięć polskich naukowców we Francji. Spotkania odbywają się w formie hybrydowej i są skierowane do wszystkich zainteresowanych, bez względu na poziom wiedzy w poszczególnych tematach.